کجای دنیا منتظر ماست؟

ارتباط با دنیا ، تجارت آزاد و استفاده از بازارهای جهانی همیشه آرزوی اقتصاد ایران بوده است. چه اعلی حضرت شاه مخلوع ! و چه دولت های انقلابی راست و چپ بعد از انقلاب ، همگی در این نکته متفق بودند که ارتباط با دنیا شرط اساسی یک کشور پیشرفته و صنعتی است. اما بین اصول علم اقتصاد و چیزی که در این سال ها توسط دولت ها تبدیل به سیاست شد فاصله زیادی وجود دارد. این گپ نوشت سعی می کند با توضیح ساده ای از ریشه قدرت ورود و اثرگذاری یک اقتصاد در بازارهای جهانی ، به نقد سیاست های اقتصادی دنبال شده در اقتصاد ایران بپردازد. 

معرفی کتاب اقتصاد سیاسی ایران اثر دکتر همایون کاتوزیان

بسم ه

دکتر همایون کاتوزیان (در خارج از کشور به نام Homa Katousian شناخته می شوند) یکی از شناخته شده ترین اقتصاددانان ایرانی هستند که تمرکز زیادی روی تحلیل تاریخی جامعه ، سیاست و اقتصاد ایرانی داشته اند. کتاب اقتصاد سیاسی ایران یکی از آثار ماندگار و معروف این استاد ارجمند است که مطالعه آن به شدت به دوستان علاقه مند به متد اقتصاد سیاسی (political economy approach) توصیه می شود. این کتاب آن قدر در بازکردن گره های ذهنی ام درباره ساختار اقتصاد ایران اثر داشت که تا الان دو شب خواب آن را دیده ام !!!

متنی که در ادامه گذاشته ام گزارشی از جلد دوم این کتاب است که برای کلاس جریان شناسی سیاسی تاریخ معاصر ایران خودم آماده کرده ام.

لذت ببرید !

معرفی نقدی برکتاب "اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران " محسن رنانی

نقدی بر کتاب اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران با غرب محسن رنانی

محسن رنانی , استاد اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان , چهره ای است که برای دانشجویان و اساتید اقتصاد ایران آشناست. تسلط بر شرایط اقتصاد ایران , استقلال فکری , گرایش سیاسی به جبهه چپ اصلاحات , و رویکرد نهادگرایی در علم اقتصاد ویژگی هایی هستند که جامعه علمی ایران ایشان را بدان iها می شناسد.

اثر اخیر ایشان , اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران که چند فصل آن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در فضای سایبر انتشار یافت , کتابی است مثل تمامی دیگر کارهای ایشان نو و البته بحث برانگیز که درآن از مناقشه اتمی میان ایران و غرب به عنوان راهبرد غرب برای حل وابستگی نفتی خود به منطقه خاورمیانه نام برده می شود .

گذشته از ساختار سیاست زده و ادبیات احساسی مقدمه کتاب که آن را شکل از یک تحلیل فاخر علمی دور ساخته است , صاحب نظرانی به نقد علمی این کتاب از منظر علم اقتصاد پرداخته اند.

در این جا , به بیان نقد و خلاصه  دکتر محسن مسرت بر این کتاب که در شماره 293 ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی منتشر شد می پردازیم.

فایل اصلی مقاله دکتر مسرت در پیوست خدمت دوستان ارایه می گردد.

خیلی ممنون

یاعلی

معرفی کتاب ؛ "گفتارهایی پیرامون مسایل اساسی اقتصاد ایران"

کتاب گفتارهایی پیرامون مسایل اقتصادی ایران حاصل سخنرانی های تعدادی از اساتید و صاحبنظران کشور در زمینه برخی مسایل و چالش های عمده اقتصادی است. این سخنرانی ها در سال 1385 در قالب واحد درسی اقتصاد ایران در جمع دانشجویان رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام ارایه شده است .

ما چه مقدار عقلانیت مصرفی داریم؟

عقلانیت مصرفی چیست ؟ مردم ما چه مقدار عقلانیت مصرفی دارند ؟ یک جوان ایرانی چه سطحی از رفاه اقتصادی را به عنوان سطح رضایت بخش برای ده سال ابتدایی زندگی خود تصویر می کند ؟ آیا افزایش مصرف از طریق وام ها بانکی کاری عقلانی است؟

آیا آمار های بانک مرکزی قابل اعتمادند؟

وقتی از مساله ای به نام بیکاری صحبت میشود , عموم مردم اعتمادی به آمارهای بانک مرکزی ندارند. آن ها معتقدند آن چه بانک مرکزی یا مرکز آمار و سایز نهاد های آماری مسئول کشور به عنوان آمارهای رسمی اقتصادی اعم از بیکاری یا نرخ تورم و.... منتشر می کنند, به خاطر مصالح سیاسی دست کاری شده و کوچک نمایی شده هستند. در کنار این , استدلال شان هم این است که آن چه دراطراف خود از وضعیت بیکاری جوانان یا گرانی اقلام مصرفی خودشان مشاهده می کنند مغایر با این آمار است.
روشن شدن این مطلب که آیا نرخ تورم و بیکاری برای اقتصاد ما دقیقا چه عددی است یا اینکه ریشه اختلافات آمارهای رسمی دو نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار را در کجا باید جستجو کرد نیاز به برنامه های تحقیقاتی با تامین مالی های سنگین دولتی دارد که برای ما ممکن نیست. با این وجود اما ذکر چند نکته مهم درباره طبیعت دانش آمارگیری به علاوه شواهدی از آمارهای اقتصادمان کمک خواهد کردتا دید علمی تر و واقعی تری نسبت به این مساله داشته باشیم و در این مسیر دست به دامن حس های شهودی و غیر روش مند خود و دیگران نشویم.

تورم رکودی در اقتصاد ما

"گرانی امان از مردم بریده, با این اوضاع بیکاری خدا به داد جوونا برسه."

این جمله ای است که این روزها برای ما بسیار آشناست , اما جالب است بدانیم کمتر از 4 دهه از ورود آن به ادبیات دانش اقتصاد می گذرد. همراهی تورم و رکود , چیزی که با نام "تورم رکودی" شناخته می شود, پدیده ای جدید است که برای اولین بار در دهه 80 میلادی مشاهده شد و امروزه به شاید مهمترین معضل اقتصادهای درحال توسعه می باشد.

این جا قصد داریم نگاهی به ادبیات و تحلیل این پدیده داشته باشیم.

درآمدهای نفتی چه بر سر اقتصاد می آورد؟

بسم الله الرحمن الرحیم

درآمدهای نفتی از مهمترین عواملی هستند که در سال های اخیر در مجامع علمی و سیاست گذاری کشور به عنوان منشا توسعه نیافتگی, رشد اقتصادی پایین و تورم بالای کشور شناخته شده اند.

اما مساله مهمی که در توضیح این مساله بدیهی گرفته می شود - اما همچنان برای مخاطب ایرانی اخبار اقتصادی پوشیده است - این است که این درآمدها به خودی خود سبب مشکلات بالا نمی شوند. آن چیزی که مشکل زاست, نوع استفاده ی معمول این درآمدها  در کشورهای درحال توسعه نفتی خاورمیانه است که باید به عنوان منشا مشکل مورد بحث قرار بگیرند .

این نوشته به دنبال تشریح سازوکار اثر گذاری درآمدهای نفتی بر اقتصادملی است .